Aids και σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα
Μέρος Α
Ποια είναι τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και πώς μπορώ να προφυλαχτώ;
Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα αποτελούν μια ομάδα λοιμωδών νόσων με διαρκώς αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης παγκοσμίως. Η σύφιλη, ο έρπης των γεννητικών οργάνων, το μαλακό έλκος των γεννητικών οργάνων (αιμόφιλος ducreyi), το αφροδίσιο λεμφοκοκκίωμα, οι γονοκοκκικές λοιμώξεις, το οξυτενές κονδύλωμα και διάφορες μυκητιάσεις, αποτελούν τη μεγάλη αυτή ομάδα, γνωστή και ως αφροδίσια νοσήματα. Kοινό τους στοιχείο είναι ότι μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή και με άμεση ή σπάνια έμμεση (είδη υγιεινής, πετσέτες) επαφή με τα γεννητικά όργανα του / της πάσχοντος.
Σε πολλά αφροδίσια νοσήματα εμφανίζονται βλάβες στην περιοχή των γεννητικών οργάνων όμως, κάθε μία από τις παραπάνω νόσους έχει διαφορετική βαρύτητα και η νοσηρότητά της ποικίλει. Έτσι π.χ. η σύφιλη, χωρίς θεραπεία, μπορεί να προκαλέσει προοδευτικά από δερματικό εξάνθημα μέχρι μη αντιστρέψιμες νευρολογικές βλάβες (γενικευμένη παράλυση). Ομοίως, ποικίλη είναι και η πορεία της γονοκοκκικής λοίμωξης (βλεννόρροια) που μπορεί να παραμένει εντοπισμένη προκαλώντας ουρηθρίτιδα στους άνδρες και τραχηλίτιδα στις γυναίκες, ή να έχουμε διάσπαρτη νόσο (γονοκοκκαιμία) με εκδηλώσεις ενδοκαρδίτιδας, μηνιγγίτιδας, ακόμη και σηψαιμίας με επικείμενο θάνατο.
Ο έρπητας, από την άλλη πλευρά, χαρακτηρίζεται από υψηλότατη μεταδοτικότητα αλλά συνήθως αποδράμει χωρίς προβλήματα για τον ασθενή.
Αξιοσημείωτη, είναι η επαληθευμένη συσχέτιση μερικών στελεχών του ιού των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων με την εμφάνιση καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Τα περισσότερα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα γενικώς απαντούν καλά σε συγκεκριμένες αντιμικροβιακές αγωγές και εν τέλει θεραπεύονται.
Οι σημαντικότεροι τρόποι προφύλαξης:
Η χρήση προφυλακτικού, η συνετή επιλογή ερωτικού συντρόφου καθώς και η αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής των γεννητικών οργάνων θα πρέπει να ακολουθούνται πάντοτε, γιατί είναι οι βασικοί τρόποι για να αποφύγουμε τη λοίμωξη από κάποιο αφροδίσιο νόσημα.
Η αποτελεσματική χρήση προφυλακτικών μπορεί να προφυλάξει από ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη και από τα περισσότερα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, συμπεριλαμβανομένων της βλεννόρροιας (γονόρροιας), της σύφιλης, της λοίμωξης HIV/AIDS, και της λοίμωξης με χλαμύδια. Δεν πρέπει να αγνοηθεί το γεγονός ότι πολλά σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα μπορεί να μεταδοθούν με διάφορες σεξουαλικές δραστηριότητες (κολπική, στοματική ή πρωκτική σεξουαλική επαφή). Επιπρόσθετα, οποιοσδήποτε μολυνθεί, οφείλει να συμβουλευτεί τον ιατρό του ώστε να διδαχθεί το πώς θα προστατεύσει άτομα με τα οποία έρχεται σε στενή επαφή αλλά και να προχωρήσει στην ορθή θεραπεία (συχνά απαιτείται θεραπεία και για τον ερωτικό σύντροφο).
Πρέπει να τονισθεί ότι η χρήση των προφυλακτικών δεν μπορεί να προφυλάξει από όλα τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Ειδικότερα, τα προφυλακτικά δεν προφυλάσσουν ικανοποιητικά από μια σημαντική λοίμωξη που προκαλείται από τον ιό θηλωμάτων του ανθρώπου (human papilloma virus), την αιτία των κονδυλωμάτων. Μερικά στελέχη του ιού θηλωμάτων του ανθρώπου, μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι περίπου το 50% των σεξουαλικά ενεργών ανδρών και γυναικών παθαίνουν λοίμωξη των γεννητικών οργάνων από τον ιό θηλωμάτων του ανθρώπου κάποια στιγμή στη ζωή τους.
Το AIDS και οι ιοί της ηπατίτιδας Β και C μεταδίδονται επίσης με τη σεξουαλική επαφή.
Αύξηση του αριθμού των νέων μολύνσεων με τον ιό HIV του AIDS καταγράφεται για το 2008 στη χώρα μας. Ο αριθμός των νέων περιστατικών μέχρι το τέλος Οκτωβρίου (547) έχει ήδη ξεπεράσει το συνολικό αριθμό για το 2007 (517). Και η συλλογή δεδομένων συνεχίζεται.
Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 η τάση ήταν αυξητική σε άνδρες και γυναίκες, το 2000-2002 ο αριθμός των νέων μολύνσεων μειώθηκε, ενώ το 2003-2004 αυξήθηκε ελάχιστα. Το 2005 παρατηρήθηκε η μεγαλύτερη αύξηση σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.
Η ανοδική πορεία της επιδημίας οφείλεται σε εφησυχασμό, καθώς το AIDS έχει αρχίσει λανθασμένα να θεωρείται θεραπεύσιμη νόσος.
Η σεξουαλική επαφή αποτελεί τον κυριότερο τρόπο μετάδοσης του ιού στην Ελλάδα. Για το 2008 το 51% των ανδρών που μολύνθηκαν δηλώνουν ομοφυλόφιλοι ή αμφιφυλόφιλοι, ενώ για το 33% ο τρόπος μετάδοσης παραμένει ακαθόριστος.
Όσον αφορά στις ηλικίες που κινδυνεύουν περισσότερο είναι τα 30-35 έτη για τους άνδρες και τα 25-29 έτη για τις γυναίκες.
Ο συνολικός αριθμός οροθετικών ατόμων που έχουν δηλωθεί μέχρι σήμερα στη χώρα μας ανέρχεται σε 9.229 άτομα, από τα οποία 7.409 ήταν άνδρες και 1.772 γυναίκες.
Τι σημαίνει επώαση του ιού HIV:
Είναι το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από τη στιγμή της μόλυνσης, μέχρι: α. Την ορομετατροπή (την ανίχνευση δηλ. για πρώτη φορά των αντισωμάτων έναντι του ιού στο αίμα με ειδική εξέταση) που κατά μέσο όρο διαρκεί 3 μήνες. β. Την εμφάνιση των πρώτων κλινικών συμπτωμάτων. γ. Την εμφάνιση του πλήρους συνδρόμου AIDS. Τα (β) και (γ) μπορεί να διαρκέσουν πολλά χρόνια.
Mε ποιά συμπτώματα πρωτοεμφανίζεται η νόσος;
Τα πρώτα συμπτώματα μπορεί να είναι πυρετός, διάρροιες, απώλεια βάρους καθώς και υποτροπιάζουσες στοματικές μυκητιάσεις και λοιμώξεις από έρπητα είτε απλό είτε ζωστήρα. Η πτώση της άμυνας του οργανισμού έχει επίσης σαν συνέπεια την εμφάνιση διαφόρων καρκινωμάτων, κυριότερο και χαρακτηριστικότερο από τα οποία είναι το Σάρκωμα Kaposi. Στην εξέλιξη της νόσου εμφανίζεται πληθώρα συμπτωμάτων από όλα τα συστήματα, συμπεριλαμβανομένων και των νευρολογικών. Έτσι, επειδή ο ιός μπορεί να περάσει στον εγκέφαλο και να προσβάλλει το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, προκαλούνται προβλήματα μνήμης, αλλαγή συμπεριφοράς ή και συμπτώματα άνοιας ή και σχιζοφρένειας. (συνεχίζεται…)
Γεώργιος Ντούφας
Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος